„Jesienny wieczór. Stołówka oddziału „Społem” w Olsztynie, al. Wojska Polskiego. Pomieszczenie 3 na 5 metrów, ciasno. Coś „nawaliło” w elektrowni, zgasło światło. Dalszy ciąg obrad prowadzono przy świecach. W pierwszym rzędzie przypominam sobie ówczesnego dyrektora okręgu „Społem” Bohdana Korolewicza-Wilamowskiego (późniejszy wicewojewoda olsztyński, następnie pracownik naukowy na ART. –przyp. JP).
Sekretarzował Kazimierz Tippe, a dalej zajmowali miejsca: Władysław Tusznio, Tadeusz Abramski-Białowąs, Tadeusz Osękowski, koledzy: Szykowski, Drzała, Niedźwiecki, Artur Sowa i inni” – te słowa, będące fragmentem sprawozdania z walnego zgromadzenia sportowców Społem odbytego 1 października 1945 r. znalazłem na pierwszej stronie opasłego tomu kroniki pieczołowicie przechowywanej w OKS „Stomil”. Ich autorem był wieloletni działacz, sekretarz i dyrektor klubu Wacław Ostrowski.
Przemawia Wacław Ostrowski. Spędził w klubie ponad 6o lat. Był jego współzałożycielem a następnie etatowym działaczem (sekretarzem, wiceprezesem i dyrektorem)
Zebranie zagaił Kazimierz Tippe i przedstawił projekt zorganizowania własnego klubu. Postanowiono przemianować dotychczasowy Olsztyński Klub Sportowego „Warmiak” na Olsztyński Klub Sportowy „Społem” i kontynuować rozpoczęte rozgrywki piłkarskie pod nową nazwą. Wybrano zarząd, w którego skład weszli: Bohdan Korolewicz-Wilamowski (prezes), Stanisław Jackiewicz (wiceprezes), Artur Sowa (sekretarz) i Zygmunt Główczyk (skarbnik).
Obrady członków klubu. Na pierwszym planie Aleksander Grzegorzewski, Janusz Figurski, Włodzimierz Wróblewski i Edward Kulpa
Dzisiejszy Olsztyński Klub Sportowy „Stomil” (1986) powstał 15 lipca 1945 roku. W tym bowiem dniu rozegrano na dzisiejszym stadionie Gwardii (łza się w oku kręci – przyp. autora) mecz piłkarski, w którym naprzeciw siebie stanęły drużyny reprezentujące brać kolejarską i spółdzielczości spożywców, uznając dzień pojedynku za datę powstania Kolejowego Klubu Sportowego „Warmia” i Olsztyńskiego Klubu Sportowego „Stomil”.
Dopiero po kilku tygodniach, ale wcześniej niż kolejarze, spożywcy nadali klubowi właściwe ramy organizacyjne. Wybrano zarząd, powołano kilka sekcji. Obok piłki nożnej, która dała początek organizacji, powołano sekcje: lekkoatletyczną, sportów zimowych, wodnych oraz tenisa stołowego i ziemnego. Nowe stowarzyszenie spółdzielni spożywców powołane 1 października 1945 zastąpiło klub powstały, decyzją walnego zgromadzenia zorganizowanego 20 lipca 1945 roku i zrzeszającego pracowników resortu spożywców oraz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Olsztyński, a później Spółdzielczy Klub Sportowy „Społem” przechodził różne koleje losu. Zmieniał patronów i niejako z konieczności nazwy. Sportowcy dzisiejszego Stomilu występowali w koszulkach z napisem OKS, Warmiak, Społem, Spójnia, Sparta, ponownie OKS.
W 1968 roku będący dotychczas pod opieką zakładów przemysłu spożywczego i cukrowniczego , a jeszcze wcześniej także handlowych klub zmienił patrona, wchodząc w struktury Olsztyńskich Zakładów Opon Samochodowych, przyjmując nazwę: Olsztyński Klub Sportowy OZOS (OKS-OZOS), a później OKS „Stomil” i Zjednoczenia Przemysłu Gumowego .
Obchodzące w 1986 roku jubileusz 40-lecia swego istnienia stowarzyszenie zapisało się złotymi zgłoskami w historii sportu województwa olsztyńskiego. Jego reprezentanci posiadają liczne osiągnięcia i to zarówno w sporcie kwalifikowanym jak i umasawiania kultury fizycznej przez prowadzone szeroko akcje szkoleniowe z dziećmi. W Stomilu wychowało się dziesiątki reprezentantów Polski, olimpijczyków, a ściślej medalistów olimpijskich, mistrzostw świata i Europy, medalistów mistrzostw Polski we wszystkich kategoriach wiekowych.
Popularna wśród sportowców i kibiców „kaplica”, w rzeczywistości przez kilkanaście lat reprezentacyjna hala Olsztyna. W niej rozgrywali swe mecze do pierwszych lat sześćdziesiątych przedstawiciele gier zespołowych
Nie tylko na osiągnięciach sportowych zamyka się korzystny bilans dokonań OKS „Stomil”. W chwili powstania klub nie dysponował najmniejszym nawet majątkiem i bazą obiektów. Dopiero społecznym wysiłkiem wyremontowano przystań, adaptowano na potrzeby boksu i tenisa stołowego niewielką salkę przy ulicy Lanca (na tyłach księgarni i szkoły podstawowej), a następnie salę (nazywaną „kaplicą”) przy al. Zwycięstwa, która przez lata spełniała zadania krytego reprezentacyjnego obiektu Olsztyna. Stowarzyszenie posiadało też w centrum Olsztyna (przy ul. Liszewskiego, równoległej do ul. 1-Maja, na tyłach kina Odrodzenie) pomieszczenia biurowe ze sporą świetlicą.
W tym budynku przy dzisiejszej ulicy Dąbrowskiego mieściła się na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych poprzedniego stulecia hala pięściarzy Społem
W początku lat sześćdziesiątych, przy znacznym nakładzie pracy wszystkich członków doczekano się przy ul. Gietkowskiej własnego pawilonu klubowego wybudowanego na fundamentach dawnej siedziby sztabu kawalerii przedwojennej jednostki wojskowej. Gdy w 1962 roku sportowcy OKS musieli – ze względu na budowę skrzydła Urzędu Wojewódzkiego – opuścić salę naprzeciw biurowca DOKP tylko przez trzy lata tułali się po innych, wypożyczanych obiektach. W 1965 roku z pieniędzy społecznych powstała nowa hala połączona z istniejącym już pawilonem przy ul. Gietkowskiej.
Ośrodek sportowy Stomilu przy ul. Gietkowskiej. Z lewej sala gier, z prawej sala gimnastyczna
Dzisiaj (1986 r.) w OKS „Stomil” prowadzona jest działalność w sześciu sekcjach: gimnastyki sportowej kobiet, kajakowej, koszykówki kobiet, motocyklowej, piłki nożnej i samochodowej. W przeszłości było ich znacznie więcej. Uprawiano bowiem także: boks, brydż sportowy, gimnastykę mężczyzn, hokej na lodzie, koszykówkę mężczyzn, lekką atletykę, narciarstwo biegowe, siatkówkę kobiet i mężczyzn, szachy, tenis stołowy, tenis ziemny i żeglarstwo. Największych w historii sukcesów dostarczyli kajakarze i gimnastyczki, motocykliści, automobiliści, koszykarki, tenisiści stołowi, siatkarze i piłkarze.
Okres prosperity sekcji piłki nożnej przypadł na połowę lat siedemdziesiątych. Pierwsza drużyna występowała przez dwa sezony w II lidze (odpowiednik dzisiejszej I ligi). W olsztyńskiej drużynie grali wówczas: Jan Mochola, Mirosław Tryba, Zbigniew Sosnowski, Józef Przybysz, Zbigniew Kupcewicz, Janusz Kupcewicz, Rudolf Berger, Jacek Pobiedziński, Stanisław Adaszyński, Marian Szarmach (brat Andrzeja) i Marek Szczech. Po spadku z II ligi wielu z tych zawodników trafiło do drużyn najwyższego krajowego szczebla.
Równie duży, a może jeszcze większy sukces odnieśli juniorzy. Zespół trenowany przez Jerzego Masztalera sięgnął po mistrzostwo Polski. W drużynie złotych medalistów występowali: Marek Szczech, Marian Włodarczyk, Jan Full, Adam Mituniewicz, Wojciech Lubieniecki, Zbigniew Kubelski (zmarł w marcu 2020 roku), Lech Pawlus, Jacek Pobiedziński, Sławomir Masztaler, Krzysztof Zieliński, Ryszard Muszyński, Tadeusz Szawerdak, Zbigniew Mańko, Wojciech Głowacki i Ireneusz Kacperski.
Zespół piłkarzy OKS z drugiej połowy lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku
Oni spełnili marzenia poprzedników, a byli nimi m.in. : Jerzy Konecki, Aleksander Ślusarenko, Jerzy Warzecha, Eugeniusz Jeremicz, Jan Gogulewicz, Kazimierz Łuczyński, Adam Sankowski, Janusz Figurski, Włodzimierz Wróblewski (obaj grali równocześnie w koszykówkę w barwach Warmii), Edward Kulpa (równocześnie grał w tenisa), Henryk Dołżański, Tadeusz Milewski. Zygmunt Meyk (grał i w koszykówkę w OKS).
Niemal równocześnie z sekcja piłki nożnej powstała sekcja lekkoatletyczna. Stało się być może tak dlatego, że sportowcy tamtych lat nie ograniczali się do uprawiania jednej dyscypliny. Nie było tak wąskiej, jak obecnie specjalizacji. Piłkarz był często lekkoatletą, koszykarzem czy siatkarzem. Sprawny człowiek był sportowym omnibusem. Jednym z nich był Tadeusz Abramski. Ten dobry piłkarz pchał kulę na odległość ponad 13 metrów, rzucał oszczepem 53 metry, w dziesięcioboju gromadził regularnie 4700 pkt. Największą jednak lekkoatletyczna indywidualnością był Ryszard Woliński. Jego rekordy 6,66 w skoku w skoku w dal i 13,42 w trójskoku ustanowione w 1948 roku przetrwały kilkanaście lat. W latach pięćdziesiątych wiele mówiło się o Henryku Rossochackim. Gdy nikt nie myślał jeszcze o tartanie, obuwiu produkowanym na miarę i nowoczesnych metodach treningowych z nauką pod rękę on biegał na 100 m w czasie 11,1, a na 200 m 23 sek. Grupę zdolnych lekkoatletów uzupełniali Leopold Szczerbicki, Kazimierz Troicki (także piłkarz, koszykarz siatkarz), Stanisław Abramski. Odkryto talent Zbigniewa Makomaskiego.
Pingpongiści rozpoczęli odbijanie celuloidowej piłeczki jeszcze jesienią 1945 roku. Największe sukcesy przypadły na lata kiedy to drużyna OKS występowała w składzie: Maria Niemierko, Roman Czekanowski, Roman Kowalski, Jerzy Kur, Eugeniusz Łapiński, Jan Nowak i Jerzy Sikora. Po wygraniu w maju 1966 roku turnieju eliminacyjnego awansowali do ekstraklasy (I liga) i przez dwa lata setki widzów gromadzących się na trybunach hali przy ul. Gietkowskiej emocjonowały się pojedynkami na najwyższym krajowym poziomie.
Dzisiejszy Stomil kojarzy się sympatykom klubu przede wszystkim z postawą gimnastyczek, motocyklistów, niezłymi – chociaż słabszymi niż przed laty – lokatami kajakarzy, automobilistów, III-ligową zaledwie drużyną piłkarską i koszykówki kobiet. Klub podobnie jak cały olsztyński sport, boryka się z olbrzymimi kłopotami finansowymi mi organizacyjnymi. Miejmy nadzieję, że kryzys zostanie zażegnany i znów Stomil stanie się – jak to miało miejsce w latach siedemdziesiątych – czołową organizacją sportową w kraju.
Autor: Janusz Porycki
PS. Niestety nie doczekaliśmy się tego, ale nie stało to się z winy samych sportowców, szkoleniowców czy działaczy. Sport niemal z dnia na dzień stracił państwowy sponsoring i sekcje oraz kluby zaczęły natychmiast upadać. Taki los dotknął i Stomil
Tekst został opublikowany w „Gazecie Olsztyńskiej” 3 stycznia 1986 r.
Kopia protokółu z zebrania założycielskiego klubu przeprowadzonego 20 lipca 1945 roku
