Z monografii „Bartoszyce – Z dziejów miasta i okolic” wynika, że początek sportowi w tym mieście dało koło sportowe „Lecha”, przy Bartoszyckim Przedsiębiorstwie Budowlanym, założone w 1949 roku i prowadzące działalność w sekcjach: piłki nożnej, piłki siatkowej i koszykówki. Zresztą te właśnie dyscypliny były długo wizytówką miasta.
Znacznie później do wspomnianego grona dołączyła lekkoatletyka, a jeszcze później tenis stołowy i piłka ręczna. W 1952 roku po zlikwidowaniu zrzeszeń powstał Bartoszycki Klub Sportowy „Victoria”, należący do federacji Budowlani i Włókniarz, w tym ostatnim przypadku było to w latach, kiedy klubowi patronowały Zakłady Przemysły Dziewiarskiego „Morena”.
Wspominając historie bartoszyckich klubów sportowych trudno nie wspomnieć o Wojskowym Klubie Sportowym, którego członkiem był mieszkający wówczas w Bartoszycach po latach najlepszy sędzia piłkarski w Polsce Alojzy Jarguz. Ogromny wpływ na dorobek sportowców Bartoszyc miała działalność Międzyszkolnego Klubu Sportowego „Łyna” i Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej.
Pierwszy sygnał o rozwijającym się w Bartoszycach sporcie dali właśnie piłkarze WKS. Drużyna tego klubu występowała w 1953 roku w gronie najlepszych zespołów okręgu i chociaż zajęła ostatnie, dziesiąte miejsce to zasygnalizowała istnienie miasta na sportowej mapie województwa. Na kolejny awans zespołu piłkarskiego z Bartoszyc na najwyższy w regionie poziom czekano do roku 1959. Wówczas to „tęczowi” (piłkarze Victorii występowali w koszulkach w pionowe pasy) zakończyli zmagania na siódmej pozycji. Od tego momentu stali się etatowymi uczestnikami wojewódzkich rozgrywek piłkarskich.
W 1967 roku wyprzedzili Jeziorak Iława i Warmię Olsztyn. Zdobywając mistrzostwo awansowali do ligi międzywojewódzkiej (nazywanej następnie III ligą), w której nie odegrali jednak większej roli i zostali zdegradowani. Zdobyte doświadczenie procentowało, bowiem przez kilka sezonów (z wyjątkiem sezonu 1970/71) team Victorii plasował się na podium mistrzostw okręgu.
W końcu lat 90-tych drużyna z Bartoszyc ponownie zawitała do III ligi. Piłkarze Victorii mają za sobą i występy w IV lidze, ale niestety obecnie przechodzą kwarantannę w klasie A. Futbol w Victorii to nie tylko seniorzy. Młodzież tego stowarzyszenia zalicza się do czołówki okręgu od dziesiątek lat. Piłkarskiego abecadła uczyło się w Bartoszycach wielu znanych później zawodników.
Z gier zespołowych sporo sukcesów przysporzyli miastu przedstawiciele sekcji koszykówki obu płci. Zawodniczki Łyny sięgnęły po palmę pierwszeństwa w województwie w latach: 1966,1968, 1970 i 1972. Z kolei koszykarki Victorii w 1967 roku, a koszykarze tego klubu w roku 1958. Do tego należy dodać liczne sukcesy w wojewódzkich ligach: juniorek i juniorów. Doroczny lutowy turniej z okazji kolejnych rocznic wyzwolenia Bartoszyc należał do najlepiej zorganizowanych imprez w regionie.
Znani w województwie i nie tylko byli bartoszyccy siatkarze. Występując w lidze makroregionalnej i w licznych wówczas turniejach towarzyskich mieli za przeciwników reprezentantów tak renomowanych klubów jak: AZS AWF i Legia Warszawa, Chemik Bydgoszcz, Stoczniowiec Gdańsk. Grali też z Baltiką Kaliningrad. Przez lata było głośno o przedstawicielach szczypiorniaka. W klubach Victoria i Łyna występujących nawet w II lidze wychowało się wielu utalentowanych zawodników, którzy po opuszczeniu Bartoszyc grali w zespołach ligowych, a nawet reprezentacyjnych.
Tenis stołowy istniał stosunkowo krótko, ale mimo to pingpongiści zdążyli sięgnąć po kilka medali mistrzostw województwa. Ryszard Piwowarczyk rywalizował jak równy z asami OKS występującymi wówczas w I lidze.
W książce Sławomira Orzoła „Pięćdziesiąt lat Victorii Bartoszyce” znajdują się charakterystyki znanych osób związanych z bartoszyckim sportem. Oto niektórzy z nich
Teodor Marcinowski – legenda klubu, były zawodnik (siatkarz), trener, działacz oddany Victorii całym sercem
Zbigniew Mazur – Były koszykarz, popularyzator sportu masowego i wyczynowego
Grzegorz Jurgielewicz – były szczypiornista, następnie trener i działacz
Władysław Klimko – czołowy siatkarz klubu, po studiach trener piłki ręcznej
Stefan Pszczoła – były piłkarz, działacz, sędzia, organizator życia sportowego w mieście
Zdaniem autora wspomnianej książki najsławniejszymi reprezentantami Victorii byli: Zbigniew Lubiejewski – piłkarz ręczny a następnie siatkarz, później filar AZS-U Olsztyn z którym zdobywał trzy tytuły mistrzowskie i trzy razy Puchar Polski, reprezentant kraju (160 spotkań), mistrz olimpijski, wicemistrz Europy. Inne postaci to:
Krystyna Mazur – piłkarka ręczna, siatkarska i koszykarka
Zbigniew Dzik – piłkarz ręczny, reprezentant Polski
Mirosław Rusiecki – piłkarz, w późniejszym okresie kariery grał w Gwardii Szczytno i Górniku Wałbrzych, reprezentant Polski juniorów.
Mariusz Szulżycki – piłkarz grał w Wiśle Kraków, Gwardii Szczytno, Stomilu Olsztyn, reprezentant Polski juniorów.
Józef Mikucki – piłkarz ręczny, grał w Olimpii Elbląg
Eugeniusz Jurgiel – piłkarz, grał w Stomilu Olsztyn
Andrzej Szyszko – piłkarz ręczny
Celina Wiszniewska siatkarka
Warto wspomnieć o Ireneuszu Kluczku – pierwszym olimpijczyku z Warmii i Mazur.
Z trenerów i działaczy na wyróżnienie zasługują: Sławomir Jocek, Władysław Gątkiewicz, Ryszard Szymański, Piotr Chomicz, Henryk Zalewski, Ryszard Wasilewski (piłka nożna), Teodor Marcinkowski, Mieczysław Krauze (siatkówka), Kazimierz Andruszkiewicz, Jerzy Chandze (Koszykówka), Henryk Kadyszewski, Władysław Klimko, Jarosław Klimko, Grzegorz Jurgielewicz, Waldemar Pisarzewski, Andrzej Cichocki (piłka ręczna) oraz JerzyJanik, Bogdan Dobko, Stanisław Kierbiedź, Władysław Januszewski.
Tekst ukazał się w papierowym wydaniu WAMA-SPORT (maj 2003 r)
