W roku 1968 roku mijała dwudziesta rocznica powstania Klubu Sportowego „Gwardia” Olsztyn. Klubu, którego reprezentanci odgrywali w sporcie Warmii i Mazur czołowe role. Z okazji jubileuszu „Gazeta Olsztyńska” publikowała cykl tekstów przedstawiających dokonania sportowców kojarzonych z niebiesko-czerwonymi barwami. Poniżej cytowany materiał ukazał się 29 lipca 1968 roku.
(…)korzystając z wolnej od imprez niedzieli – rozpoczynamy cykl dotyczący historii olsztyńskiej Gwardii. Oczywiście nie będzie to szczegółowa historia mówiąca o wszystkich wydarzeniach w ciągu tych 20 lat, jest to bowiem po prostu rzecz niemożliwa z powodu niedostatku materiałów z pierwszych lat działalności klubu oraz braku miejsca w naszej gazecie. Postaramy się jednak przypomnieć chociaż niektóre najważniejsze fakty i nazwiska.
W zasadzie sport wśród pracowników Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego ma swój początek już w roku 1945, a więc zaraz po wyzwoleniu ziem Warmii i Mazur. Wtedy to powstał w Olsztynie obok wielu innych klubów także i Milicyjny Klub Sportowy. Jego członkowie uprawiali jedną tylko dyscyplinę sportową, a mianowicie – piłkę nożną. Trudne to były czasy. Nie było mowy o uprawianiu sportu w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, szczególnie w trudnej sytuacji znajdowali się funkcjonariusze Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej i Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Warto przypomnieć jeden z charakterystycznych dla ówczesnych czasów moment. Oto w 1945 roku na boisko piłkarskie, na którym członkowie MKS rozgrywali jedno z towarzyskich spotkań zjawił się łącznik, z rozkazem likwidacji grasującej kilka kilometrów od Olsztyna bandy. Z wyprawy tej nie wrócił Zbigniew Chojnacki.
Klub Sportowy „Gwardia” powstał oficjalnie w roku 1948 z połączenia wspomnianego już Milicyjnego KS, Zrywu oraz Pogoni, klubu usytuowanego przy jednostce Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. I wtedy 20 lat temu uprawiano, już kilka dyscyplin sportowych, jednocześnie m.in. strzelectwo, lekkoatletykę i piłkarstwo. Ale właśnie ta ostatnia cieszyła się, tak jak i zresztą obecnie, największym ,zainteresowaniem wśród sportowców, jak i kibiców. Pierwszy rok działalności zakończył się dużym sukcesem młodej drużyny, bowiem ona właśnie zdobyła tytuł mistrzowski. Zresztą jeszcze trzykrotnie w historii sekcji piłkarze Gwardii zdobywali tytuły mistrza okręgu. Było to w latach 1951, 1965 i obecnie w roku jubileuszowym.
Tylko starsi kibice pamiętają takie nazwiska piłkarzy Gwardii jak: Kulibabka, Serafin, Jabłoński, Oleksiak, Markiewicz, Potępa, Dudkiewicz, Krzemiński, Książek, Majewski, Topolewski, Ziach, Baran i Kwiatkowski. Wymienieni grali w roku 1951, zdobywając drugi z kolei tytuł mistrza województwa. Jak twierdzą jednak działacze piłkarscy, i to nie tylko Gwardii, była to najsilniejsza drużyna, jaką kiedykolwiek klub ten posiadał. Wśród tego zespołu prawdziwymi perełkami” były nazwiska dwóch Marianów, a mianowicie Książka i Jabłonowskiego. Byli oni żelaznymi reprezentantami nie tylko swojej drużyny klubowej, ale i reprezentacyjnego zespołu Warmii i Mazur. Pierwszy z nich – Książek należał do najlepszych napastników w historii olsztyńskiego piłkarstwa. Zdarzyło mu się strzelić w jednym meczu nawet 9 bramek. Było to w czasie spotkania Gwardii z zespołem z Giżycka. Po 4 i 5 bramek Książek zdobywał bardzo często. Jabłoński natomiast był obrońcą. Jego twarde, nieustępliwe, a jednak fair wejścia w przeciwnika budziły podziw widowni. Był także obok Bartochowskiego najlepszym obrońcą w historii olsztyńskiego piłkarstwa.
Kilka lat potem, gwardziści występowali, już w innym składzie. Warto zatem przypomnieć nazwiska: Mazana, Grabi, Podlaskiego,Bały, Krasowskiego, Szakawskiego, Bledziewskiego, Komudy, czy Czyżewskiego. Dziś znowu zespół się zmienił. Czy uda im się sztuka, której nie mogli osiągnąć ich starsi koledzy, a mianowicie wywalczenie awansu do II ligi?
Druga sekcja. I to sekcja, która przyniosła klubowi najwięcej sławy to lekkoatletyka. Wprawdzie istniała ona od zarania stowarzyszenia, ale wówczas była nieliczna i w zasadzie liczyło się na arenie wojewódzkiej jedynie nazwisko Szafranki. Burzliwy rozwój sekcji nastąpił dopiero po roku 1957, kiedy to lekkoatleci Budowlanych przeszli pod opiekuńcze skrzydła Gwardii. Od tej pory znane stały się, i to nie tylko w województwie, ale w kraju, takie nazwiska jak: Krystyna Kurto, Stefania Guła, Gizela Demont, Elżbieta Świeboda, Krystyna Ciechanowicz, Cybruch, Jerzy Szafranko, Jerzy Piecocha, Tadeusz Milewski, Ryszard Paluszak, Jerzy Gut, Ireneusz Okliński, Bogdan Świątkowski, Lesław Matczuk, Tadeusz Gniazdowski.
Wszyscy oni zostali wierni Gwardii do końca swojej kariery. Lekkoatleci Gwardii mają na swym koncie wiele sukcesów. Trudno je wszystkie wymienić. Z konieczności ograniczy się do najważniejszych. Gwardziści słynęli ze zwycięstw w biegach przełajowych. Dwukrotnie, a mianowicie w roku 1964 i 1965 zespół kobiecy Gwardii zdobył tytuł drużynowego mistrza Polski. Dwukrotnie także zdobywał 2. i 5. miejsce. Żadna też z tych dyscyplin Gwardii ani innych klubów nie miała w swych szeregach aż tylu reprezentantów barw narodowych.
Przypomnijmy, iż w historii istnienia klubu barw narodowych w konkurencji juniorów i seniorów bronili: Dobrowolska, Hodt, Sobieska, Świeboda, Styranka, Żegis, Milewski, Załuska, Kluczek, Nowakowski, Cybruch, Kamiński, Fus, Majchrowicz, Wesołowski, Chewiński, Radyko, Snarski, Jóźwik, Laga, Pińczuk.
Lekkoatleci Gwardii mają na swym koncie wiele tytułów mistrzowskich kraju. Sama Sobieska-Wierzbowska zdobyła ich aż dziesięć. Mistrzami Polski w biegach przełajowych byli także Świebodówna, Załuska i Cybruch. Tytuły wicemistrzowskie wywalczyli: Matczuk, Kluczek, Załuska, a brązowe medale zdobywali: Hodt, Styranka i Milewski.
Do lekkoatletów tego klubu należy większość rekordów województwa. Jej przedstawiciel Ireneusz Kluczek reprezentował barwy narodowe na olimpiadzie w Tokio, a obecnie trójka gwardzistów, a mianowicie: Danuta Sobieska-Wierzbowska, Urszula Styranka-Jóźwik oraz Marek Jóźwik należą do kadry olimpijskiej.
Warto przypomnieć, iż trenerem od zarania sekcji jest Janusz Malinowski. To jego oraz wielu ofiarnych działaczy i młodszej generacji trenerów jest zasługą, iż gwardziści wywindowali się tak wysoko. Dowodem siły zespołu był fakt, iż dwukrotnie walczyli w szeregach ekstraklasy. Niestety w roku jubileuszowym musieli ją opuścić. Sądzimy jednak, że nie na długo.
Autor: Ryszard Zalewski
PS. Tekst archiwizowany w formie wycinka prasowego pochodzi ze zbiorów red. Janusza Poryckiego.
