Wraz z powstaniem pierwszych placówek oświatowych zaczęto organizować życie sportowe wśród młodzieży szkolnej. Już w 1946 roku odbyły się pierwsze towarzyskie imprezy międzyszkolone . Nikogo nie zaskoczyły więc wieści o powołaniu o powołaniu w województwie pierwszych dwóch klubów międzyszkolnych.
Jako pierwsza zorganizowała się kadra nauczycielska i młodzież z Giżycka. Z inicjatywy tamtejszego nauczyciela wychowania fizycznego – Bolesława Kłosowskiego powołano w Łuczanach (taką nazwę nosiło wówczas miasto nad Niegocinem) Międzyszkolny Klub Sportowy „Matura”. Nieco później z podobną inicjatywą wystąpił Leopold Szczerbicki, organizując w Olsztynie Międzyszkolny Klub Sportowy „Lechia” – wspomina w swym opracowaniu, późniejszy wieloletni sekretarz wojewódzki Szkolnego Związku Sportowego – Jerzy Długołęcki. Od pierwszych tygodni swego istnienia oba kluby przejawiały bardzo ożywioną działalność, o czym można się zresztą przekonać zapoznając się z historią poszczególnych dyscyplin, a szczególnie gier zespołowych i lekkiej atletyki.
W następnym roku rodzina MKS-ów wzrosła o dalsze międzyszkolne stowarzyszenia. Profesor Pelczarski założył w Ostródzie Międzyszkolny Klub Sportowy „Drwęca”, Antoni Gieryszewski w Morągu Międzyszkolny Klub Sportowy „Piast”, Roman Ruszkowski w Szczytnie Międzyszkolny Klub Sportowy „Sztubak”. Minęło kilka miesięcy i narodziły się kolejne towarzystwa młodzieżowe: w Piszu, Mrągowie, Nowym Mieście Lubawskim, Reszlu i Lidzbarku Warmińskim.
Systematycznie rosła liczba imprez organizowanych dla młodzieży szkolnej, a reprezentanci MKS z coraz większym powodzeniem rywalizowali ze stowarzyszeniami dorosłych.
W 1948 roku podczas międzyszkolnych mistrzostw Polski we Wrocławiu reprezentanci Olsztyńskiego odnieśli kilka znaczących sukcesów. Prawdziwymi bohaterami byli lekkoatleci. Maria Ilwicka z Giżycka oraz olsztynianie: Zdzisław Klemens, Henryk Przyborowski i Henryk Rossochacki. Maria Ilwicka, po latach trzykrotna mistrzyni Europy, uczestniczka igrzysk olimpijskich w Helsinkach, Rzymie i Tokio, znana bardziej pod nazwiskami: Chojnacka i Piątkowska ustanowiła rekord Polski juniorek w skoku w dal, osiągając 4,80 m. Tym samym była pierwszym rekordzistą Polski wywodzącym się z naszego województwa. Drugim okazał się wspomniany Zdzisław Klemens. Ten wybitnie utalentowany lekkoatleta, a po latach świetny trener, pierwszy szkoleniowiec niezapomnianego naszego olimpijczyka Ireneusza Kluczka, był najlepszy w pięcioboju szkolnym i współrekordzistą szkół średnich w skoku w dal. Podczas zawodów we Wrocławiu zajmował trzykrotnie drugie miejsce. Skoczył w dal 6,18 m i pchnął kulę na odległość 14,16 m oraz wspólnie z Henrykiem Rossochackim, Adamem Adaszyńskim i Henrykiem Przyborowskim w popularnej wówczas sztafecie olimpijskiej. Henryk Przyborowski był trzeci w biegu na 1500 metrów.
Podczas mistrzostw Polski seniorów w 1948 roku sztafeta 4×50 m Lechii Olsztyn w składzie: Jan Rutkowski, Henryk Rossochacki oraz bracia Zdzisław i Stanisław Klemensowie wywalczyła pierwsze miejsce. W roku następnym w identycznej imprezie Maria Ilwicka sięgnęła po złoty medal, wygrywając bieg na 60 metrów. Stawkę medalistów i rekordzistów uzupełnili: Ryszard Woliński, Zdzisław i Stanisław Abramscy, bracia Sowińscy oraz Zbigniew Frenszkowski (po latach znany laryngolog) i Edward Majewski (później reprezentant Polski). Pod koniec lat czterdziestych pojawiły się talenty: Zbigniewa Makomaskiego – późniejszego wielokrotnego reprezentanta i rekordzisty Polski w biegu na 800 metrów, uczestnika Igrzysk Olimpijskich w Rzymie i Jana Czepułkowskiego –ciężarowca, olimpijczyka z Melbourne, dwukrotnego medalisty mistrzostw Europy.
Istotne zmiany zaszły w sporcie szkolnym w 1950 roku, kiedy to decyzją Ministerstwa Oświaty powołano szkolne koła sportowe. Zezwolono młodzieży na członkostwo w klubach pozaszkolnych i nastąpiła dwutorowość działania, ze względu na wyodrębnienie ze struktur szkolnictwa zawodowego. W 1953 roku powołano do życia Zrzeszenie Sportowe Szkolnictwa Zawodowego „Zryw” i rok ten uznano za początek zorganizowanego sportu w szkole, a opiekę nad jego działalnością powierzono Centralnemu Urzędowi Szkolnictwa Zawodowego. Nazwę zrzeszenia wymyślili sami uczniowie uczestniczący w specjalnie zorganizowanym przez „Sztandar Młodych” i „Przegląd Sportowy” konkursie.
W województwie olsztyńskim istniało 32 koła Zrywu, a najbardziej aktywnymi i z tego powodu najpopularniejszymi były te wywodzące się z Iławy, Kętrzyna, Nidzicy, Ostródy, Susza, Szczytna, Lubawy, Mrągowa, Ornety, Bartoszyc i oczywiście Olsztyna. W gronie nauczycieli wychowania fizycznego zaangażowaniem wyróżniali się: Gabriela Alakrytska (Technikum Handlowe Olsztyn), Jerzy Moralewicz (Technikum Samochodowe Olsztyn),Leon Sidorowicz (ZSM Kętrzyn), Jerzy Piechowiak (ZSM Iława), Alojzy Daszkiewicz (Iława) i Jan Kochanowicz (Bartoszyce, Olsztyn)
Autor: Janusz Porycki
PS. Cytowany tekst zachowany w formie wycinka prasowego pochodzi z KRONIKI WYDARZEN redaktora Janusza Poryckiego
PODCZAS UROCZYSTOSCI WYRÓZNIONO WIELU DZIAŁACZY I NAUCZYCIELI:
W imieniu prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego, wojewoda Stanisław Szatkowski udekorował Jerzego Cimoszyńskiego ze Szczytna Srebrnym Krzyżem Zasługi, a Jacka Krzekotowskiego z Ostródy – brązowym.
Za długoletnią i wzorową pracę w sporcie szkolnym Januszowi Pająkowi z Elbląga, Ryszardowi Krzemienieckiemu z Kurzętnika i Januszowi Kuligowskiemu z Nowej Wsi k. Iławy przyznano kolejno: złoty, srebrny i brązowy medal Za Zasługi dla Polskiego Ruchu Olimpijskiego. Janowi Kochanowiczowi z Olsztyna, Elżbiecie Błaszkowskiej-Pająk i Marzenie Bieleckiej z Elbląga wręczono medale Za Zasługi dla Szkolnego Związku Sportowego.
Wśród wyróżnionych pamiątkowymi medalami 50-lecia Szkolnego Związku Sportowego znaleźli się byli sternicy SZS w województwie olsztyńskim:
dr Andrzej Gerszberg (Olsztyn), Henryk Zdziarski (Olsztyn), Bogdan Meryng (Olsztyn), Jan Kleniewski (Olsztyn), Janusz Barszczewski (Olsztyn), Mieczysław Krygier (Olsztyn),. Byli najwybitniejsi trenerzy i nauczyciele: Mieczysław Doroszuk (Olsztyn), Mieczysław Marcinkowski (Olsztyn), Jerzy Moralewicz (Olsztyn), Zdzisław Klemens (Olsztyn) i Janusz Pająk (Elblag) oraz Edward Adamus (Bisztynek), Kazimierz Andruszkiewicz (Olsztyn), Władysław Antonow (Olsztyn), Edward Bojko (Iława), Zbigniew Bryk (Braniewo), Karol Chmielewski (Giżycko), Jerzy Cimoszyński (Szczytno), Wiesław Dębiński (Ostróda), Henryk Dudziec (Mrągowo), Wenanta Dymna (Iława), Antoni Figurowicz (Sepopol), Franciszek Gajowniczek (Braniewo), Roman Geryszewski (Olsztyn), Andrzej Geryszewski (Lidzbark Warmiński), Franciszek Gładkowski (Świętajno), Andrzej Gosk (Pisz), Józef Gorczyca (Lidzbark Warmiński), Ewa Gralak (Iława), Romuald Jakubiak (Iława), Marian Janocha (Olsztyn), Andrzej Kamiński (Olecko), Ryszard Kiełczewski (Olsztyn), Władysław Klimko (Bartoszyce), Stanisław Koziński (Nidzica), Jerzy Krakowiak (Nidzica), Jacek Krzekotowski (Ostróda), Ryszard Krzemieniewski (Kurzętnik), Krystyna Łuczkanin (Elbląg), Tadeusz Maconko (Pisz), Krzysztof Matułajtis (Olsztyn), Krzysztof Niemiec (Kętrzyn), Janusz Paziewski (Ełk), Stanisław Pernal (Elbląg), Jacek Protas (Lidzbark Warmiński), Roman Przybysz (Nidzica), Henryk Przybyszewski (Działdowo), Krzysztof Stankiewicz (Ostróda), Leopold Stoma (Kętrzyn), Janusz Szczawiński (Biskupiec), Urszula Szubzda (Olsztyn), Grzegorz Śliwiński (Olsztyn), Wacław Wasiela (Działdowo), Romuald Wojnowski (Olecko), Bogumił Wytrążek (Olsztyn), Henryk Zabłotny (Iława), Eugeniusz Zapolski (Elbląg), Zdzisław Ziółkowski (Działdowo).
Zbiorową odznakę SZS otrzymało IV Liceum Ogólnokształcące w Olsztynie. Pięćdziesięciu innych działaczy i nauczycieli otrzymało honorowe znaczki 50- lecia SZS. Okolicznościowe adresy wręczono przedstawicielom kilku stowarzyszeń współpracujących z SZS, w tym Zrzeszenia Sportowego Ludowe Zespoły Sportowe, związkom: lekkiej atletyki, piłki nożnej, koszykówki i tenisa stołowego oraz redakcjom olsztyńskich mediów, w tym naszej redakcji.
Tekst ukazał się w 51 numerze papierowego wydania miesięcznika WA-MA Sport i trafił do czytelników 15 stycznia 2004 roku.
